Chim hút mật - Những loài chim hút mật phổ biến tại Việt Nam

Chim hút mật (Nectariniidae) là loài chim nhỏ bé có màu sắc sặc sỡ, óng ánh cùng chiếc mỏ cong, dài, khả năng bay lượn linh hoạt và hút mật hoa điêu luyện.

Chim hút mật (Nectariniidae) là một trong những loài chim nhỏ bé nhưng lại có màu sắc sặc sỡ cùng chiếc mỏ cong dài đặc trưng. Không chỉ thu hút ánh nhìn nhờ vẻ đẹp sinh động mà loài chim này còn đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với hệ sinh thái nhờ góp phần thụ phấn cho thực vật hoặc kiểm soát sâu hại.

Trong bài viết hôm nay, hãy cùng chim cảnh đẹp tìm hiểu về những đặc điểm, tập tính và giá trị sinh học đặc biệt của chim hút mật và xem thử liệu ở Việt Nam có những loài hút mật nào phổ biến nha.

Giới thiệu về chim hút mật

Tìm hiểu về chim Hút mật.

Chim hút mật là một nhóm chim nhỏ thuộc họ Nectariniidae, nổi bật với bộ lông có màu sắc sặc sỡ, chiếc mỏ dài cong và khả năng hút mật điêu luyện. Hiện có tới 132 loài thuộc 15 chi, phân bố rộng khắp châu Phi, châu Á và cả Australia.

Riêng tại Việt Nam, chim Hút mật thường xuất hiện ở những vùng rừng núi cao, vườn hoa, công viên hay rừng thứ sinh.

Chim hút mật có vai trò gì?

Tuy chim hút mật chỉ có kích thước nhỏ nhắn nhưng chúng lại đóng vai trò vô cùng quan trọng trong hệ sinh thái tự nhiên, điển hình ở việc thụ phấn, chỉ thị môi trường và cả kiểm soát sâu bệnh. Cụ thể như sau:

• Thụ phấn cho cây cối: Trong quá trình hút mật giữa các bông hoa khác nhau, chim hút mật đã vô tình mang theo phấn hoa giúp thụ phấn chéo giữa các loài thực vật (nhất là các loài hoa có ống sâu dài). Đây cũng là vai trò quan trọng nhất của họ Hút mật.
• Kiểm soát sâu bệnh: Ngoài việc hút mật hoa, chim hút mật còn ăn cả sâu non, nhện, rệp và các loài côn trùng nhỏ, từ đó góp phần làm giảm lượng sâu hại tự nhiên.
• Chỉ thị sinh học: Một số loài hút mật chỉ xuất hiện ở một số khu vực nút cao, ít bị tác động, chính vì vậy việc chúng xuất hiện chính là tín hiệu cho thấy môi trường ở đó chưa bị ảnh hưởng.

Đặc điểm chung của chim hút mật

Chim hút mật có kích thước nhỏ nhắn cùng màu sắc sặc sỡ.

Mặc dù họ Hút mật có tới hơn 132 loài khác nhau nhưng phần lớn chúng đều có một số đặc điểm chung về hình thái và tập tính như sau:

Đặc điểm chung về hình thái

Đa só các loài chim trong họ Hút mật đều có ngoại hình nhỏ nhắn cùng chiếc mỏ đặc trưng, cụ thể như sau:

• Kích thước nhỏ nhắn, chỉ từ 8 - 15 cm, tùy loài
• Mỏ dài, mảnh và cong xuống rõ rệt để thích nghi cho việc hút mật hoa
• Lưỡi có cấu trúc đặc biệt với đầu dạng chổi hoặc ống hút giúp lấy mật hiệu quả
• Chim trống có bộ lông sặc sỡ, chim mái thường có lông màu xanh oliu, nâu xám…

Đặc điểm chung về tập tính và hành vi

Sau đây là một số tập tính, hành vi đặc trưng của họ chim Hút mật, cùng tìm hiểu xem có gì thú vị không nha.

• Thức ăn chính là mật hoa, thỉnh thoảng mới ăn thêm sâu nhỏ, côn trùng
• Làm tổ dạng túi treo dài rất công phu
• Khả năng bay lượn linh hoạt, có thể lơ lửng trong không trung để hút mật
• Sống đơn lẻ hoặc theo cặp, hiếm khi tụ tập thành từng bầy đàn lớn.

Những loại chim hút mật phổ biến ở Việt Nam

Cùng tìm hiểu về một số loài chim hút mật phổ biến ở Việt Nam để thấy được sự đa dạng của loài chim đặc biệt này nha.

Chim hút mật đỏ (Aethopyga siparaja)

Chim hút mật đỏ với tông màu đỏ sặc sỡ.

Chim hút mật đỏ có tên khoa học là Aethopyga siparaja, là một trong những loài chim hút mật nhỏ nhắn có màu sắc rực rỡ và phổ biến nhất tại Việt Nam. Chúng thường xuất hiện ở những khu rừng thứ sinh, vườn cây, ven rừng ở Tây Nguyên, Đông Nam Bộ và miền núi Trung Bộ.

Đặc điểm của chim hút mật đỏ:

• Kích thước nhỏ từ 11 - 13.5 cm
• Chim mái có màu xanh oliu, ngực hơi vàng
• Chim trống có phần đầu, ngực và họng màu đỏ tươi rất bắt mắt
• Mỏ mảnh, dài, cong nhẹ xuống dưới
• Thức ăn chính là mật hoa, thỉnh thoảng có ăn thêm sâu bọ nhỏ, rệp, kiến,...
• Tính tình nhanh nhẹn, hoạt bát

Chim hút mật bụng hung (Chalcoparia singalensis)

Hình ảnh chim hút mật bụng hung.

Chim hút mật bụng hung có tên khoa học là Chalcoparia singalensis, là một loài chim hút mật nhỏ nhắn, có màu sắc sặc sỡ nhưng lại ít người biết đến. Tại Việt Nam loài chim này phân bố rộng khắp từ miền Bắc đến miền Nam, chủ yếu ở các vùng rừng thấp hoặc rừng thứ sinh.

Đặc điểm của chim hút mật bụng hung:

• Kích thước nhỏ từ 9 - 11 cm
• Chim trống có mặt dưới bụng và hông màu đỏ ánh cam, má có mảng màu đỏ ruby, đầu, cổ và lưng có màu xanh ánh kim, bụng có màu vàng tươi.
• Chim mái có màu xanh oliu ở lưng, bụng có màu hung nhạt
• Mắt màu đen láy, mỏ nhỏ, mảnh, cong
• Thức ăn chủ yếu là mật hoa, nhưng sẽ bổ sung thêm côn trùng nhỏ, sâu non vào mùa sinh sản.

Chim hút mật họng đen

Hình ảnh chim hút mật họng đen với màu sắc siêu ấn tượng.

Chim hút mật họng đen có tên khoa học là Cinnyris asiaticus, là một loài chim hút mật có màu sắc đặc biệt phana bố rộng rãi từ Ấn Độ, Trung Á cho đến Đông Nam Á. Riêng tại Việt Nam, loài chim này xuất hiện ở các vùng rừng thứ sinh, rừng khô ở miền Nam.

Đặc điểm của chim hút mật họng đen:

• Kích thước từ 10 - 12 cm
• Chim trống vào mùa sinh sản có lông màu đen ánh tím xanh kim loại rất đẹp mắt, họng màu đen tuyền, ngực tím sẫm ánh kim.
• Chim trống khi không trong mùa sinh sản, lông có màu xám nâu, ngực có một vệt tím đen nhỏ, khá giống chim mái
• Chim mái có lông màu nâu oliu hoặc màu vàng nhạt, bụng sáng màu, không có ánh kim
• Mỏ nhỏ, dài, mảnh phù hợp để hút mật hoa.

Chim hút mật họng nâu (Anthreptes malacensis)

Hình ảnh chim hút mật họng nâu với màu lông siêu đẹp mắt.

Chim hút mật họng nâu có tên khoa học là Anthreptes malacensis, là một trong những loài chim hút mật có màu sắc đẹp và phổ biến nhất tại Đông Nam Á. Riêng tại Việt Nam, chúng được ghi nhận tại các tỉnh miền Nam, Tây Nguyên, đặc biệt là khu vực TP.HCM và Đồng bằng sông Cửu Long.

Đặc điểm của chim hút mật họng nâu:

• Kích thước: Trung bình từ 12 - 13 cm, khá to hơn các loài chim hút mật khác
• Chim đực có họng và cổ màu nâu đỏ ánh tím, đầu, gáy có mày xanh ánh kim, lưng tím xanh óng ánh, bụng có màu vàng tươi
• Chim mái có lưng màu xanh o liu, bụng màu vàng nhạt
• Mỏ mảnh, ngắn hơn các loài chim hút mật khác

Chim hút mật họng hồng (Leptocoma brasiliana)

Hình ảnh chim hút mật họng hồng với vẻ đẹp huyền bí.

Một loài chim hút mật khác có mặt ở Việt Nam mà chúng tôi muốn chia sẻ tiếp cho các bạn là chim hút mật họng hồng (tên khoa học: Leptocoma brasiliana). Loài chim này thường xuất hiện ở các khu rừng ẩm nhiệt đới thuộc Nam Trung Bộ, Tây Nguyên và Nam Bộ.

Đặc điểm của chim hút mật họng hồng:

• Kích thước nhỏ từ 10 - 11 cm
• Chim trống có phần họng và ngực màu ánh hồng tím (tùy góc nhìn), đầu, lưng, cánh có màu xanh đen ánh kim, bụng có màu xám sẫm hoặc nâu sẫm.
• Chim mái có màu nâu o liu, bụng vàng xám
• Mỏ nhỏ, đen, cong nhẹ

Chim hút mật họng tím (Cinnyris jugularis)

Hình ảnh chim hút mật họng tím với phần họng có màu tím ánh xanh đặc trưng.

Chim hút mật họng tím hay còn gọi là chim hút mật bụng vàng, chim hút mật họng lam, tên khoa học là Cinnyris jugularis. Là một trong những loài chim hút mật xuất hiện phổ biến từ Bắc vào Nam của nước ta.

Đặc điểm của chim hút mật họng tím:

• Kích thước nhỏ nhắn từ 10 - 11 cm
• Chim trống có bụng màu vàng tươi, họng, ngực ánh tím than - xanh lam (tùy góc nhìn), lưng màu xanh oliu, đuôi ngắn
• Chim mái có bụng màu vàng, lưng màu nâu ô liu, không có họng tím
• Mỏ dài, cong xuống, rất mảnh

Chim hút mật họng vàng (Aethopyga gouldiae)

Hình ảnh chim hút mật họng vàng.

Chim hút mật họng vàng có tên khoa học là Aethopyga gouldiae, cũng là một trong nhưng loài chim hút mật có màu sắc sặc sỡ và phổ biến ở Việt Nam cũng như khu vực Đông Nam Á.

Đặc điểm của chim hút mật họng vàng:

• Kích thước khá lớn từ 12 - 14 cm
• Chim trống có họng vàng ánh kim, đầu màu tím đỏ, lưng đỏ sẫm, bụng vàng tươi - vàng nhạt, cánh đen, đuôi rất dài, màu xanh đen ánh tím
• Chim mái có màu xanh o liu, bụng vàng nhạt
• Mỏ nhỏ, màu đen, hơi cong nhẹ

Chim hút mật bụng vạch (Kurochkinegramma hypogrammicum)

Hình ảnh chim hút mật bụng vạch với họa tiết sọc nổi bật.

Chim hút mật bụng vạch có tên khoa học là Kurochkinegramma hypogrammicum, là một trong những loài chim hút mật có vẻ ngoài đặc biệt nhất với những vạch đậm đều ở phần bụng - rất hiếm thấy ở các loài chim hút mật khác. Tại Việt Nam chúng thường xuất hiện tại các vùng rừng núi cao thuộc miền Trung, Tây Nguyên và Bắc Bộ.

Đặc điểm của chim hút mật bụng vạch:

• Kích thước lớn nhất họ hút mật với chiều dài từ 18 - 20 cm
• Toàn thân có màu vàng nhạt hoặc xanh o liu, bụng có các vạch sọc đậm chạy dọc
• Mỏ rất dài, cong xuống dưới, màu đen

Sự thật thú vị về chim hút mật

Chú chim hút mật nghỉ ngơi trên một cánh hoa.

Cùng tìm hiểu một số sự thật thú vị vể họ Hút mật được chúng tôi tổng hợp ngay bên dưới đây để hiểu rõ hơn về những chú chim đặc biệt này nha.

• Chiếc lưỡi “ống hút” có thể thò ra - thụt vào liên tục 13 lần/giây giúp chúng hút mật siêu hiệu quả.
• Được ví như “ong mật có cánh lông” giúp thụ phấn tự nhiên.
• Có thể lơ lửng tại chỗ trong 1 thời gian ngắn nhờ cánh ngắn và vỗ rất nhanh
• Thông minh và biết chọn lọc loài hoa có nhiều mật nhất, thậm chí 1 số loài còn biết cách “gian lận” bằng việc chích cạnh đài hoa thay vì chích từ đường chính
• Việt Nam là “thiên đường” của nhiều loài hút mật đẹp, là mục tiêu của các nhiếp ảnh gia quốc tế.
• Mặc dù có ngoại hình đẹp nhưng chim hút mật rất khó nuôi làm cảnh.

Mặc dù có kích thước nhỏ bé và sống rất âm thầm nhưng chim hút mật lại đóng vai trò vô cùng to lớn đối với hệ sinh thái của chúng ta. Chúng không chỉ góp phần đem lại vẻ đẹp cho cảnh quan mà còn giúp thụ phấn tự nhiên, kiểm soát sâu bệnh.

Hy vọng qua bài viết trên của chimcanhdep.com, các bạn đã thêm hiểu rõ và trân trọng về loài chim hút mật này hơn. Chào tạm biệt và hẹn sớm gặp lại trong những bài viết tiếp theo của chuyên mục Blog để có thể tiếp tục khám phá thêm nhiều loài chim thú vị hơn nữa nha.