Chim đớp ruồi - Đặc điểm chung & phân loại chim đớp ruồi

Chim đớp ruồi (tên khoa học: Muscicapidae) - những chú chim có vóc dáng nhỏ nhắn, mỏ ngắn, nhọn, có khả năng bắt mồi giữa không trung cực kỳ nhanh, giọng hót hay.

Chim đớp ruồi là một trong những loài chim rừng nhỏ nhắn nhưng rất được yêu thích nhờ khả năng bắt mồi “điêu luyện” giữa không trung. Với bộ lông có màu sắc sặc sỡ, vẻ ngoài xinh xắn, loài chim này không chỉ góp phần làm đẹp cảnh quan mà chúng còn có vai trò vô cùng quan trọng trong việc cân bằng sinh thái.

Hãy cùng chim cảnh đẹp khám phá chi tiết về đặc điểm chung, tập tính và các loài chim đớp ruồi phổ biến ở Việt Nam thông qua bài viết bên dưới đây nhé.

Giới thiệu về họ Đớp ruồi

Tìm hiểu về họ Đớp ruồi.

Chim đớp ruồi là tên gọi chung của một nhóm chim nhỏ thuộc họ Muscicapidae, bộ Sẻ (Passeriformes), với hơn 300 loài chim phân bố rộng khắp châu Âu, châu Á và châu Phi. Tại Việt Nam có tới hàng chục loài chim đớp ruồi khác nhau, ghi nhận chủ yếu ở các vùng rừng núi, vườn cây và các vùng di cư trú đông.

Chim đớp ruồi có vai trò vô cùng quan trọng đối với hệ sinh thái vì chúng là thiên địch của côn trùng gây hại - Hành động ăn sâu, bọ, ruồi, muỗi của loài chim này giúp duy trì cân bằng sinh học trong rừng và nông nghiệp. Bên cạnh đó chúng còn là mắt xích trung gian trong chuối thức ăn khi vừa là kẻ săn mồi, vừa là con mồi.

Hiện nay, phần lớn các loài chim trong họ Đớp ruồi đều được IUCN xếp vào nhóm “Ít quan tâm - LC”.

Đặc điểm chung của chim Đớp ruồi

Một chú chim đớp ruồi vừa bắt được một chú kiến.

Mặc dù có rất nhiều loài với nhiều môi trường sống khác nhau nhưng phần lớn các loài chim trong họ Đớp ruồi đều có một số đặc điểm chung như sau:

Kích thước nhỏ nhắn

Phần lớn, các loài đớp ruồi đều có kích thước rất nhỏ gọn với chiều dài chỉ từ 10 - 17 cm, trọng lượng khoảng 8 - 25 gram. Hình dáng nhỏ nhắn, đầu tròn, mỏ ngắn, nhọn.

Chim đớp ruồi trống có màu sắc sặc sỡ

Hầu hết ở các loài chim đớp ruồi thì chim trường thường có màu sắc sặc sỡ hơn chim mái với các tông màu như vàng, xanh lam, đen tuyền, trắng, xanh xám óng ánh.

Trong khi đó chim mái có màu sắc nhạt nhòa hơn với màu nâu xám hoặc xám nhạt, giúp chúng ngụy trang tốt hơn.

Khả năng săn mồi nhanh nhạy

Chim đớp ruồi nổi tiếng với khả năng săn mồi nhanh nhạy với kỹ thuật “bắt côn trùng giữa không trung”. Thông thường chúng sẽ đứng im trên cành cây để tìm kiếm và xác định mục tiêu sau đó lao ra đớp nhanh như chớp rồi quay trở lại điểm cũ.

Chủ yếu ăn côn trùng sống

Phần lớn các loại chim đớp ruồi đều chỉ ăn côn trùng sống như ruồi, muỗi, kiến, nhện,...Thỉnh thoảng nếu thức ăn quá khan hiếm thì chúng mới ăn thêm các loài quả mọng.

Giọng hót hay, nhiều âm sắc

Không chỉ có ngoại hình xinh xắn mà hầu hết các loài chim đớp ruồi đều có giọng hót hay, thanh cao và vang vọng với nhiều âm sắc khác nhau. Thậm chí nhiều loài còn có thể học theo tiếng kêu của nhiều loài chim khác.

Những loại chim đớp rồi phổ biến ở Việt Nam

Cùng khám phá các loài chim đớp ruồi phổ biến ở Việt Nam để thấy được sự phong phú và đa dạng của loài chim này nha.

Đớp ruồi cằm đen (Niltava davidi)

Hình ảnh chim đớp ruồi cằm đen.

Đớp ruồi cằm đen có tên khoa học là Niltava davidi, một loài chim thuộc họ Đớp ruồi, nổi bật với màu sắc sặc sỡ ở chim trống và giọng hót vang xa, thường xuất hiện trong vùng rừng núi ở Đông Á và Đông Nam Á. Riêng tại Việt Nam, loài chim đớp ruồi này được ghi nhận tại các tỉnh vùng núi phía Bắc như Hà Giang, Yên Bái,...

Đặc điểm nhận dạng đớp ruồi cằm đen:

• Chiều dài cơ thể từ 16 - 18 cm
• Chim trống có màu xanh lam thẫm óng ánh ở phần đầu, lưng và cánh, phía dưới họng và cằm có mảng màu đen đặc trưng, ngực và bụng có màu nâu cam, nâu vàng.
• Chim mái có lông màu nâu xám nhạt, riêng cánh và đuôi có thêm ít ánh xanh
• Mở nhọn, khỏe, màu đen
• Thức ăn chính là côn trùng nhỏ, sâu, bướm, nhện,...

Đớp ruồi Nhật Bản (Cyanoptila cyanomelana)

Một chú chim đớp ruồi Nhật Bản trống với bộ lông màu xanh lam siêu đẹp.

Đớp ruồi Nhật Bản có tên khoa học là Cyanoptila cyanomelana, là một loài chim thuộc họ Đớp ruồi, nổi bật với bộ lông màu xanh lam óng ánh. Đây là một loài chim di cư, sinh sản ở Nhật Bản, Hàn Quốc sau đó di cư xuống Đông Nam Á để trú đông, trong đó có Việt Nam.

Đặc điểm nhận dạng chim đớp ruồi Nhật Bản:

• Kích thước từ 16 - 17 cm
• Chim trống có bộ lông sặc sỡ với phần lưng, đầu và đuôi màu xanh lam đậm ánh kim, bụng và ngực có màu trắng tinh tạo nên sự tương phản độc đáo.
• Chim mái có màu nâu xám nhạt, bụng có màu nâu sáng hơn.
• Mỏ ngắn, nhọn, màu đen
• Thức ăn chủ yếu là các loại côn trùng bay như ruồi, muỗi, bươm bướm nhỏ, thỉnh thoảng có ăn thêm quả mọng.

Đớp ruồi xanh xám (Eumyias thalassinus)

Bộ lông có màu xanh lam pha xám cực đẹp của chim đớp ruồi xanh xám.

Đớp ruồi xanh xám có tên khoa học là Eumyias thalassinus, một chú chim đớp ruồi có ngoại hình ấn tượng khi cả chim trống và mái đều có bộ lông màu xanh lam pha xám, thường sống trong các khu rừng rậm, rừng thứ sinh và có giọng hót líu lo. Tại Việt Nam, đớp ruồi xanh xám thường xuất hiện ở Lào Cai, Yên Bái, Kon Tum, Lâm Đồng,...

Đặc điểm nhận dạng chim đớp ruồi xanh xám:

• Chiều dài từ 15 - 16 cm
• Toàn thân có màu xanh lám xám nhẹ, rất đẹp mắt.
• Mỏ màu đen, nhọn
• Mắt to, đen láy
• Thức ăn chủ yếu là côn trùng bay, thỉnh thoảng có ăn nhện và sâu

Đớp ruồi vàng (Ficedula zanthopygia)

Một chú đớp ruồi vàng có ngoại hình nhỏ nhắn.

Đớp ruồi vàng có tên khoa học là Ficedula zanthopygia, là một loài chim đớp ruồi di cư có bộ lông nổi bật với sự kết hợp giữa màu đen và màu vàng tưới. Chúng thường sinh sản ở vùng Đông Á và trú đông ở Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam.

Đặc điểm nhận dạng đớp ruồi vàng:

• Kích thước từ 13 - 14 cm
• Chim trống có đầu và lưng màu đen nhung, phía trên đầu, cánh có vệt trắng nổi bật, ngực và bụng có màu vàng chanh rực rỡ
• Chim mái có màu nâu xám nhạt, bụng và ngực có màu vàng nhạt
• Thức ăn chính là côn trùng nhỏ, thỉnh thoảng có ăn thêm các loại trái cây, quả mọng

Đớp ruồi đen mày trắng (Ficedula westermanni )

Hình ảnh một chú chim đớp ruồi đen mày trắng đáng yêu.

Đớp ruồi đen mày trắng có tên khoa học là Ficedula westermanni , là một trong những loài chim đớp ruồi có kích thước nhỏ nhắn nhất, thường sinh sống trong các vùng rừng núi cao ở châu Á, trong đó có Việt Nam.

Đặc điểm nhận dạng đớp ruồi đen mày trắng:

• Kích thước nhỏ nhắn từ 10 - 11 cm
• Chim trống: Phần đầu, lưng và đuôi có màu đen tuyền, bụng và ngực có màu trắng tinh, trên mắt có 1 vệt mày màu trắng độc đáo - đặc điểm nhận dạng của chúng.
• Chim mái: Lưng và đầu có màu nâu xám nhạt, bụng và ngực có màu trắng kem, có vệt mày trắng nhưng không rõ ràng như chim trống
• Thức ăn là côn trùng nhỏ như muỗi, ruồi, kiến,...

Tại sao chim đớp ruồi không được khuyến cáo nuôi làm cảnh?

Mặc dù các loài chim trong họ Đớp ruồi đều có vẻ ngoài đẹp mắt với màu sắc sặc sỡ nhưng chúng không được khuyến cáo để nuôi làm cảnh vì những lý do liên quan đến tập tính, pháp luật cũng như môi trường sống. Cụ thể như sau:

• Đớp ruồi là loài chim hoang dã, có tập tính sống tự do và đã quen với môi trường tự nhiên rộng lớn, cho nên khi nuôi trong lồng nhỏ, không gian chật hẹp sẽ khiến chúng bị stress, rối loạn hành vi.
• Chế độ ăn đặc biệt: Chim đớp ruồi chỉ ăn côn trùng sống như ruồi, muỗi, sâu, nhện cho nên khi nuôi nhốt nếu không cung cấp được côn trùng tươi thì chúng sẽ yếu dần và chết.
• Một số loài chim đớp ruồi là loài chim di cư hoặc nằm trong danh sách cấm săn bắn, buôn bán cho nên nếu nuôi chim đớp ruồi không có nguồn gốc rất dễ vi phạm pháp luật.

Những sự thật thú vị về chim đớp ruồi

Ngay bên dưới đây là một số sự thật thú vị về chim đớp ruồi, mời các bạn cùng tìm hiểu thêm nhé.

• Tên gọi “Đớp ruồi” mô tả chính xác cách săn mồi đặc trưng của loài chim này, đậu trên cành sau đó lao ra đớp gọn con mồi trong nháy mắt rồi quay lại vị trí cũ.
• Chim đớp ruồi có giọng hót rất phong phú, một số loài còn có khả năng bắt chước tiếng của các loài chim khác.
• Một chú chim đớp ruồi có thể tiêu diệt hàng trăm con muỗi, ruồi, sâu bướm mỗi ngày.

Qua bài viết trên, chimcanhdep.com đã chia sẻ cho các bạn chi tiết thông tin về chim Đớp ruồi - những chú chim nhỏ bé, xinh xắn và có vai trò quan trọng với môi trường. Tuy loài chim này có vẻ ngoài đẹp mắt nhưng chúng hoàn toàn không phù hợp để nuôi nhốt nhân tạo, chính vì vậy nếu yêu thích những chú chim trong họ Đớp ruồi, chúng ta hãy cùng chung tay bảo vệ môi trường sống của chúng thay vì là bắt nhốt.

Chào tạm biệt và hẹn sớm gặp lại các bạn trong những bài viết khác của chuyên mục Blog để có thể khám phá thêm nhiều kiến thức thú vị về thế giới chim cảnh bao la nhé!