Chim Cu xanh - Tìm hiểu một số loài chim cu xanh phổ biến ở Việt Nam

Tìm hiểu nguồn gốc, đặc điểm và tập tính của chi cu xanh và khám phá những loài chim cu xanh phổ biến ở Việt Nam như cu xanh mỏ quặp, cu xanh đầu xám,...

Chim cu xanh - một nhóm chim cu có màu xanh thuộc họ Bồ câu (Columbidae), không chỉ thu hút bởi bộ lông đặc biệt mà còn có tập tính ăn trái cây vô cùng độc đáo, góp phần quan trọng trong việc phát tán hạt giống của các loại cây ăn trái. Tuy chúng là loài chim hoang dã nhưng lại luôn nhận được sự quan tâm của những người yêu chim vì vừa có màu sắc đẹp mắt, vừa có những tập tính, hành vi thú vị.

Trong bài viết hôm nay, hãy cùng chim cảnh đẹp tìm hiểu chi tiết về nguồn gốc, tập tính và một số loài cu xanh phổ biến ở Việt Nam nhé!

Tìm hiểu về chi Cu xanh

Cu xanh là một nhóm chim cu có màu xanh thuộc họ Bồ câu.

Cu xanh là một chi chim thuộc họ Bồ câu - Columbidae, một trong những nhóm chim lâu đời và có phạm vi phân bố rộng khắp thế giới.

Chi cu xanh - Treron đã tiến hóa tại các khu vực rừng nhiệt đới châu Á, châu Phi, nơi có điều kiện môi trường phù hợp với lối sống ăn quả trên tán cây. Hiện nay chi Treron có tới hơn 30 loài khác nhau - một trong những chi đa dạng nhất trong họ bồ câu.

Hiện nay, các loài chim trong chi cu xanh phân bố rộng khắp châu Á, châu Phi, cụ thể như sau:

• Nam Á, Đông Nam Á, Đông Á, các quần đảo Indonesia, Phillipines, Đông Timor,...
• Châu Phi, cận Sahara
• Việt Nam: Có ít nhất 5 loai cu xanh phân bố chủ yếu ở rừng nguyên sinh, thứ sinh và núi cao thuộc Tây Nguyên, Đông Bắc, rừng U Minh và cả rừng Cát Tiên.

Đặc điểm chung về hình thái của chim cu xanh

Chim cu xanh thường có lông màu xanh hoặc xanh oliu.

Những loài chim trong chi cu xanh đều có đặc điểm chung là hình dáng thanh thoát. màu sắc chủ đạo là xanh lá cây hoặc xanh oliu, chi tiết hãy cùng tìm hiểu ngay bên dưới đây nhé.

Kích thước:

• Chiều dài trung bình từ 23 - 30 cm, tùy loại
• Khối lượng: Khoảng 120 - 200 gram, tương đương hoặc nhỏ hơn bồ câu nhà.

Màu sắc lông:

• Chủ đạo là xanh lá cây, xanh ô-liu
• Phần bụng và ngực thường chuyển sang màu xám tro, vàng nhạt hoặc cam vàng
• Một số loài có thêm vệt vàng, xam, đỏ hoặc nâu ở bụng và lưng
• Màu xanh của lông là hiện tượng màu cấu trúc chứ không phải do sắc tố màu

Đầu - mắt - mỏ:

• Đầu nhỏ, tròn, gọn
• Mắt: Tròn, sáng thường có viền mắt màu đỏ hoặc cam
• Mỏ: Ngắn, mảnh, góc mỏ hơi phồng

Chân - cánh - đuôi:

• Chân: Ngắn, khỏe, chân theo kiểu 3 ngón trước - 1 ngón sau, chân có vảy mịn
• Cánh: Dài, hình tám giác, khi bay ít phát ra tiếng động
• Đuôi: Vừa phải hoặc thon dài

Tập tính & hành vi đặc trưng của chim cu xanh

Chim cu xanh không sống đơn độc 1 mình.

Chim cu xanh có nhiều lối sống, hành vi đặc trung cho nhóm chim ăn quả trong rừng nhiệt đới. Cụ thể như sau:

Sống trên tán cây (arboreal)

Chim cu xanh hầu như sống hoàn toàn trên cây, hiếm khi xuống đất kể cả khi kiếm ăn hay uống nước. Chùng thường bay giữa các tầng tán hoặc leo trèo trên các cành cây bằng đôi chân khỏe mạnh của mình.

Chuyên ăn hoa quả

Trái ngược với những loài chim cu, bồ câu khác, cu xanh là loài chim ăn hoa quả - frugivore. chúng rất thích ăn quả sung, trái cây mềm, nhỏ, ngọt. Thỉnh thoảng chúng ăn thêm nụ hoa và hạt cây.

Nhóm chim này có dạ dày khỏe, giúp tiêu hóa được kể cả những hạt cứng nhỏ - nhờ tập tính này mà cu xanh góp phần quan trọng trong việc phát tán hạt giống trong rừng.

Sống theo từng bầy đàn nhỏ

Các loài chim cu xanh thường sống thành từng cặp đôi, bầy đàn nhỏ từ 4 - 6 cá thể, đôi khi có thể lên đến 15 con nếu có nguồn trái cây dồi dào.

Chúng rất hiếm khi sống đơn lẻ, tính tình hòa đồng, than thiện, không hung dữ, thậm chí còn có thể chơi chung với nhiều loài chim ăn quả khác như sáo rừng, tu hú,...

Tiếng kêu nhẹ, không ồn ào

Cu xanh có tiếng kêu rất nhẹ, chủ yeus là những âm thanh rúc nhẹ, ngắn như “hú hú”, “wuu - wuu”. Chúng dùng tiếng kêu của mình để gọi bạn tình, thông báo vị trí. So với các loài bồ câu nhà hay chim cu gáy thì cu xanh rất yên tĩnh.

Vai trò của chim cu xanh

Chim cu xanh không chỉ có ngoại hình ấn tượng, đẹp mắt mà chúng còn có vai trò quan trọng trong việc duy trì cân bằng hệ sinh thái, cụ thể như sau:

• Phát tán hạt giống, tái sinh rừng: Chim cu xanh chủ yếu ăn quả mọng chín và khi ăn chúng sẽ nuốt trọn quả sau đó thải hạt ra ngoài trong quá trình di chuyển, chính vì điều này chúng đã phần nào làm phát tán hạt giống ra xa cây mẹ, tăng khả năng tái sinh rừng.
• Duy trì cân bằng hệ sinh thái: Chim cu xanh cùng là một mắt xích quan trọng trong chuỗi thức ăn tự nhiên khi là con mồi tiềm năng cho chim săn mồi, rắn, thú ăn thịt nhỏ,...
• Làm phong phú cảnh quan thiên nhiên: Với bộ lông có màu sắc ấn tượng, cu xanh mang đến giá trị thẩm mỹ và là một phần không thể thiếu trong cảnh quan rừng nhiệt đới.

Những loại chim cu xanh phổ biến tại Việt Nam

Như đã chia sẻ ở trên, tại Việt Nam có rất nhiều loài chim cu xanh đẹp mắt, mỗi loại chim sẽ có một đặc điểm riêng về hình thái cũng như tập tính, cùng tìm hiểu chi tiết ngay bên dưới đây nhé.

Cu xanh mỏ quặp (Treron curvirostra)

Chú chim cu xanh mỏ quặp với chiếc mỏ cong cong.

Cu xanh mỏ quặp có tên khoa học là Treron curvirostra, là một loài chim cu xanh phân bố chủ yếu ở các vùng rừng nhiệt đới Đông Nam Á. Riêng tại Việt Nam, chúng thường xuất hiện tại các khu rừng rậm, rừng nguyên sinh hoặc thứ sinh.

Đặc điểm của cu xanh mỏ quặp:

• Kích thước: 25 - 27 cm hình dáng tròn mập, cổ ngắn, đuôi ngắn
• Mỏ: Cong quặp xuống trông giống như móc câu - điểm nhận dạng đặc biệt
• Màu lông: Toàn thân có màu xanh lục, riêng phần vai của chim trống thường có mảng màu đỏ sẫm hoặc nâu đỏ, bụng có ánh vàng hoặc vàng lục.
• Mắt: Tròn, màu nâu sẫm hoặc đỏ nâu
• Chân: màu xám hồng, hồng nhạt.
• Tập tính: Sống đơn độc hoặc theo cặp
• Tình trạng bảo tồn: Ít quan tâm - LC

Cu xanh đầu xám (Treron vernans)

Một cặp chim cu xanh đầu xám đang đậu cạnh nhau.

Một loài cu xanh khác khá phổ biến tại nước ta đó chính là cu xanh đầu xám, chúng thường phân bố tại khu vực miền Nam, miền Trung và cả một số khu vực rừng thấp phía Bắc. Thích sống ở các khu rừng thứ sinh, rừng ngập mặn hay vườn cây rậm rạp, rừng tre nứa,...

Đặc điểm của cu xanh đầu xám:

• Kích thước: 25 - 28 cm
• Hình dáng: Tròn trịa, đuôi ngắn, bay gọn và linh hoạt
• Màu sắc chim trống: Đầu và cổ có màu xám bạc, thân có màu xanh lục, ngực và bụng màu cam hồng, vai có mảng đỏ tía sẫm.
• Màu sắc chim mái: Toàn thân xanh lục, đầu không có màu xanh nhạt, bụng màu vàng lục nhạt, không có mảng đỏ ở vai
• Mắt: Tròn, viền mắt màu xám hoặc xanah lam
• Tập tính: Sống đơn lẻ hoặc theo cặp, thình thoảng sẽ tụ thành từng nhóm nhỏ ở nơi có nhiều thức ăn.
• Tình trạng bảo tồn: Ít quan tâm - LC

Cu xanh chân vàng (Treron phoenicopterus)

Một chú chim cu xanh chân vàng với đôi chân có mày vàng đặc trưng.

Cu xanh chân vàng có tên khoa học là Treron phoenicopterus, một loài cu xanh có phạm vi phân bố rộng rãi, từ Ấn Độ, Sri Lanka cho đến Đông Nam Á. Riêng tại Việt Nam, chúng thường xuyên xuất hiện tại các vùng rừng tre nứa, đồi núi thấp, thứ sinh thuộc miền Trung và miền Nam.

Đặc điểm của cu xanh chân vàng:

• Kích thước: 27 - 30 cm
• Hình dáng: Bầu bĩnh. vai nở, đuôi ngắn, tròn
• Màu lông: Tổng thể có màu xanh lục tươi tắn.
• Chim trống: Vai có màu đỏ tím sẫm, ngực có màu hồng nhạt pha cam
• Chim mái: Không có mảng đỏ ở vai, màu sắc đơn giản hơn.
• Chân: Có màu vàng tươi - dấu hiệu đặc trưng của cu xanh chân vàng
• Mỏ: Ngắn, hơi cong
• Mắt: Tròn, viền mắt có màu xanh nhạt hoặc lam xám

Cu xanh đuôi nhọn (Treron apicauda)

Hình ảnh chim cu xanh đuôi nhọn với chiếc đuôi nhọn hoắt.

Cu xanh đuôi nhọn có tên khoa học là Treron apicauda, một loài chim cu xanh phân bố chủ yếu ở Đông Nam Á và Nam Á. Riêng tại Việt Nam, chúng thường xuất hiện ở những vùng rừng núi trung du miền núi phía Bắc như Cao Bằng, Lạng Sơn, Hà Giang,...

Đặc điểm cu xanh đuôi nhọn:

• Kích thước: 27 - 30 cm
• Hình dáng: Gọn gàng, đuôi dài và nhọn
• Màu sắc chim trống: Toàn thân có màu xanh lục, vai có mảng màu đỏ tía sẫm, ngực có màu hồng ánh cam, đuôi thon dài, nhọn với lông đuôi giữa có màu xanh đậm hoặc xanh ánh lam
• Màu sắc chim mái: Không có mảng đỏ ở vai, thân có màu xanh lục đồng nhất, bụng và ngực có màu vàng nhạt, đuôi dài nhưng không có màu sắc tương phản.

Như vậy qua bài viết trên, chimcanhdep.com đã chia sẻ những thông tin liên quan đến chi Cu xanh và giới thiệu cho bạn một số loài chim cu xanh phổ biến ở Việt Nam. Tuy chúng không được khuyến khích để nuôi làm cảnh nhưng đổi lại cu xanh lại có vai trò quan trọng trong việc duy trì cân bằng hệ sinh thái rừng.

Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm nhiều loài chim cu, chim bồ câu hay các loại chim cảnh khác thì hãy ghé thăm chuyên mục Blog của chúng tôi nhé.