Chim cánh cụt - Loài chim không biết bay siêu đáng yêu

Chim cánh cụt là tên gọi chung cho một nhóm chim biển không biết bay, chỉ sống ở Nam bán cầu, cơ thể có một lớp lông và mỡ dày để giữ nhiệt và giữ ấm tốt.

Nhắc đến loài chim dễ thương nhất hành tinh thì có lẽ mọi người đều nghĩ ngay đến chim cánh cụt đúng không nào? Đây là một nhóm chim thuộc Spheniscidae không có khả năng bay nhưng đổi lại khả năng bơi và lặn siêu giỏi. Bên cạnh đó chúng còn có ngoại hình cute với dáng đi lạch bạch siêu đáng yêu.

Trong bài viết hôm nay, hãy cùng chim cảnh đẹp đi tìm hiểu chi tiết về nguồn gốc, tập tính và một số phân loài chim cánh cụt phổ biến nhất hiện nay nhé!

Nguồn gốc và phân bố chim cánh cụt

Tìm hiểu về nguồn gốc của chim cánh cụt.

Chim cánh cụt hay có tên gọi khác là chim cụt cánh, là tên gọi chung cho nhóm chim nước khoogn biết bay thuộc bộ Sphenisciformes, họ Spheniscidae. Hiện nay chim cánh cụt chỉ sống ở Nam bán cầu, phân bố chính ở các vùng ven biển, hải đảo như Nam Cực, Nam Mỹ, New Zealand, Australia, Nam Phi,...

Tổ tiên của chim cánh cụt đã xuất hiện cách đây từ khoảng 60 - 70 triệu năm, cuối kỷ Phấn trắng - sau khi khủng long bị tuyệt chủng.

Mặc dù chim cánh cụt thuộc lớp chim - Ave nhưng chúng hoàn toàn không biết bay vì cánh đã tiến hóa, thay vào đó chúng lại có khả năng bơi, lặn vượt trộ

Đặc điểm chung về cơ thể chim cánh cụt

Một chú chim cánh cụt với dáng đi lạch bạch.

Cánh cụt là nhóm chim biển không biết bay, nổi bật với vẻ ngoài độc đáo, cute cùng bộ lông dày cách nhiệt và khả năng bơi lội siêu đỉnh. Cùng tìm hiểu một số đặc điểm chung về hình thái của chim cánh cụt để hiểu thêm về chúng nha.

Kích thước & hình dáng:

• Cân nặng: Từ 1 kg - 40 kg, tùy loài
• Chiều cao: Từ 30 - 120 cm
• Cở thể thon, hình thoi làm giảm lực cản dưới nước khi bơi
• Khi ở trên cạn luôn duy trì tư thế đứng thẳng, dáng đi lạch bạch đặc trưng

Đầu & mỏ:

• Đầu tròn, kích thước vừa phải
• Mỏ thẳng, nhọn, khỏe
• Không có răng nhưng có nhiều gai sừng nhỏ trong miệng giúp chúng giữ chặt đồ ăn

Mắt - tai:

• Mắt to, thị giác rất tốt, đặc biệt khi di chuyển trong nước
• Có tai nhưng không có vành tai ngoài mà chỉ là một lỗ tai nhỏ nằm sau mắt, ẩn dưới lớp lông dày

Cánh:

• Tiến hóa thành vây bơi, không thể bay
• Cơ bắp khỏe, khi ở dưới nước thì hoạt động như một mái chèo thực thụ
• Cánh không thể gập lại như các loài chim thông thường khác

Lông:

• Có một lớp lông dày, ngắn có khả năng giữ nhiệt tốt
• Thường là phần lưng có màu sẫm, bụng có màu trắng
• Mỗi năm cánh cụt sẽ thay lông định kỳ 1 lần gọi là “giai đoạn thay lông toàn thân - molting”

Da & mỡ:

• Phía dưới da có một lớp mỡ siêu dày, có khả năng giữ nhiệt và giúp cánh cụt dễ dàng nổi trên mặt nước.
• Đối với 1 số loài cánh cụt sống ở vùng nhiệt đới như Galápagos sẽ có lớp mỡ mỏng hơn.

Chân - đuôi:

• Chân ngắn, chếch ra phía sau, bàn chan có màng bơi
• Dáng đi lạch bạch vì chân ngắn, không linh hoạt
• Đuôi ngắn, cứng, giúp chim giữ thăng bằng.

Tập tính & hành vi đặc trưng của chim cánh cụt

Những chú chim cánh cụt tụ tập thành 1 đàn lớn.

Chim cánh cụt có nhiều tập tính và hành vi riêng biệt, thể hiện sự thích nghi với môi trường sống lạnh giá và đời sống dưới nước, cùng tìm hiểu chi tiết bên dưới đây nhé.

Sống theo bầy đàn

Chim cánh cụt có tính xã hội rất cao, chúng luôn sống thành từng bầy đàn lớn từ vài chục cho đến hàng nghìn cá thể. Việc sống thành bầy lớn giúp không chỉ giúp chúng giữ ấm tập thể, tăng khả năng phòng vệ và dễ tìm bạn đời để sinh sản.

Khả năng bơi & lặn xuất sắc

Tuy là loài chim nhưng cánh cụt lại không biết bay, đổi lại chúng có khả năng bơi lội và lặn cực xuất sắc. Nhờ quá trình tiến hóa, cánh của chúng được sử dụng như một chiếc mái chèo giúp cánh cụt có thể bơi với tốc độ cao từ 10 - 15 km/h, thậm chí ở số loài còn có thể lên tới 36 km/h. Bên cạnh đó, chim cánh cụt cũng có khả năng lặn rất sâu từ 50 - 500 mét, tùy loài.

Nhận diện bằng âm thanh

Mặc dù sinh sống thành từng đàn với hàng ngàn cá thể nhưng mỗi chú chim cánh cụt đều có một âm thanh riêng biệt. Chim non, chim bố và chim mẹ sẽ nhận ra nhau thông qua tiếng kêu đặc trưng ấy.

Tập tính sinh sản thú vị

Chim cánh cụt có rất nhiều hành vi thú vị trong quá trình sinh sản như sau:

• Mỗi mùa sinh sản, chim cánh cụt sẽ trở về đúng vị trí tổ cũ nhờ khả năng ghi nhớ vị trí để sinh sản.
• Phần lớn chúng sẽ kết đôi theo kiểu 1 vợ - 1 chồng và gắn bó suốt cuộc đời
• Cả chim bố và chim mẹ thay nhau ấp trứng và cùng chăm sóc con non cho tới khi chúng trưởng thành
• Đặc biệt chim cánh cụt đực có thể nhịn đói tới vài tuần chỉ để ấp trứng và chúng sẽ giữ nhiệt bằng lớp da bụng gọi là “túi ấp”.

Các loại chim cánh cụt phổ biến

Hiện nay có khoảng 18 loài chim cánh cụt khác nhau, tuy nhiên trong đó có một số loài phổ biến và được biết đến nhiều nhất như cánh cụt hoàng đế “khổng lồ” hay cánh cụt vua oai vệ đến cánh cụt xanh nhỏ nhắn đáng yêu - mỗi loài đều có một nét độc đáo riêng. Chi tiết hãy tìm hiểu thêm bên dưới đây nhé.

Chim cánh cụt hoàng đế

Những chú chim cánh cụt hoàng đế với vóc dáng to lớn.

Chim cánh cụt hoàng đế có tên khoa học là Aptenodytes forsteri, là loài chim cánh cụt lớn và nặng nhất trong những loài chim cánh cụt sống ở châu Nam Cực với chiều cao từ 1,1 - 1,3 mét, cân nặng từ 22 - 45 kg. Chúng là loài đặc hữu chỉ sống tại Nam Cực, nhất là những vùng băng giá quanh năm, thích nghi với nhiệt độ dưới - 50 độ C và gió mạnh hơn 200 km/h.

Đặc điểm của chim cánh cụt hoàng đế:

• Lưng có màu đen bóng, bụng có màu trắng và những mảng màu vàng cam rực rỡ ở cổ, tai.
• Cánh tiến hóa thành vây bơi, không biết bay
• Chân ngắn, màu xám đen, bước đi vụng về nhưng chắc chắn
• Thức ăn chủ yếu là nhuyễn thể, cá, mực
• Tuổi thọ từ 15 - 20 năm
• Tình trạng IUCN: Là loài gần bị đe dọa - Near Threatened

Chim cánh cụt vua (Aptenodytes patagonicus)

Một gia đình chim cánh cụt vua.

Chim cánh cụt vua có tên khoa học là Aptenodytes patagonicus, là loài chim cánh cụt lớn thứ 2 trong họ Spheniscidae, chỉ sau chim cánh cụt hoàng đế. Chúng không sinh sống ở Nam Cực mà phân bố chủ yếu ở các đảo cận Nam Cực, thường sống thành từng đàn lớn ven biển, nơi có khí hậu lạnh vừa.

Đặc điểm của chim cánh cụt vua:

• Chiều cao: 85 - 100 cm
• Cân nặng: Trung bình từ 11 - 16 kg
• Lông ở lưng, đầu, cánh có màu xám đen, bụng có màu trắng, hai bên cổ - ngực có mảng màu cam tươi sáng.
• Mỏ dài, thon, có hai vệt màu cam hoặc hồng nhạt ở hai bên
• Cánh tiên hóa thành vây bơi, chân màu đen, đuôi ngắn
• Tình trạng IUCN: Ít lo ngại, số lượng ổn định, thậm chí còn tăng ở nhiều nơi.

Chim cánh cụt Adelie (Pygoscelis adeliae)

Một chú chim cánh cụt Adelie đang nằm “phè phỡn” trên băng tuyết.

Chim cánh cụt Adelie có tên khoa học là Pygoscelis adeliae, là loài chim cánh cụt sống ở bờ biển Nam Cực, nổi bật với vòng trắng quanh mắt và dáng vẻ nhỏ nhắn, hoạt bát. Chúng cũng được biết đến là một tay bơi lội siêu đẳng và tính tình hung hăng, gan dạ nhất nhà chim cánh cụt.

Đặc điểm của chim cánh cụt Adelie:

• Chiều cao: 46 - 71 cm
• Cân nặng: 3.6 - 6 kg
• Lưng và đầu có màu đen tuyền, bụng màu trắng sáng, mắt có vòng trắng nổi bật, mỏ ngắn đen
• Cánh có dạng vây bơi, chân có màu hồng nhạt có móng khỏe để đứng trên đá
• Khả năng bơi lội siêu tốt khi có thể lận sâu tới 150 mét. tính tình hung dữ, gan dạ
• Tình trạng IUCN: Ítt lo ngại

Chim cánh cụt xanh nhỏ

Một chú chim cánh cụt xanh nhỏ với màu lông xanh xám đặc trưng.

Chim cánh cụt xanh nhỏ hay còn gọi là chim cánh cụt cổ tích, tên khoa học là Eudyptula minor là một loài chim cánh cụt nhỏ nhất thế giới, thường sinh sống tại các vùng bờ biển thuộc New Zealand và miền nam Australia. Chúng có tên gọi “Xanh” là vì bộ lông có màu xanh xám đặc trưng rất hiếm thấy ở các loài chim cánh cụt khác.

Đặc điềm của chim cánh cụt xanh nhỏ:

• Chiều cao: 30 - 33 cm
• Cân nặng: 1 - 1.2 kg
• Lưng và đầu có màu xanh xám, xanh dương đậm, bụng có màu trắng
• Mắt có màu xám bạc, mỏ màu đen, thon dài, chân màu hồng nhạt, có màng bơi
• Thức ăn yêu thích là cá nhỏ, mực, động vật giáp xác
• Tình trạng IUCN: Loài ít quan tâm

Cánh cụt Galápagos (Spheniscus mendiculus)

Những chú chim cánh cụt Galápagos đang tụ tập trên mỏm đá.

Cánh cụt Galápagos có tên khoa học là Spheniscus mendiculus, là loài đặc hữu của quần đảo Galapagos. Chúng cũng là loài cánh cụt duy nhất sống gần đường xích đạo, thích nghi bằng cách bơi liên tục và nghỉ ngơi trong bóng râm, hang đá để tránh nóng.

Đặc điểm cánh cụt Galápagos:

• Chiều cao: 49 - 53 cm
• Trọng lượng: 1.5 - 2.5 kg
• Lưng có màu đen, bụng trắng, ngực có một vạch ngang màu đen độc đáo, đầu có màu đen với một vệt trắng chạy từ mắt đến cổ.
• Kỹ năng lặn và bơi giỏi, thường săn mồi gần bờ biển
• Thường làm tổ trong các khe đá, hốc đất hoặc hầm hang núi lửa.
• Tình trạng bảo tồn IUCN: Đang bị đe dọa nghiêm trọng, ước tính chỉ còn từ 1200 - 1800 cá thể trong tự nhiên.

Những sự thật thú vị về chim cánh cụt

Cùng tìm hiểu một số sự thật về chim cánh cụt được chia sẻ ngay bên dưới đây để hiểu thêm về loài chim đáng yêu này nha.

• Là chim nhưng cánh cụt không biết bay vì đôi cánh của chúng đã tiến hóa thành những vây bơi khỏe mạnh giúp chúng bơi lội giỏi và lướt nhanh dưới nước.
• Chim cánh cụt là một “vận động viên bơi lội cừ khôi” - thậm chí một số loài có thể đạt tới tốc độc 36 km/h.
• Tất cả các loài chim cánh cụt đều sống ở Nam bán cầu.
• Chim cánh cụt sống rất chung thủy với chế độ 1 vợ - 1 chồng trong suốt mùa sinh sản và thậm chí là suốt cuộc đời
• Một số loài chim cánh cụt đá biết dâng viên đá đẹp nhất cho bạn tình của mình như là một món quà cầu hôn thực thụ.
• Chim cánh cụt có lớp lông dày chống nước và một lớp mỡ siêu dày giúp giữ ấm

Hỏi đáp về chim cánh cụt?

Chim cánh cụt là chim hay thú?

Chim cánh cụt thuộc lớp chim, nhưng chúng không biết bay.

Chim cánh cụt sống ở nam cực hay bắc cực

Chim cánh cụt chỉ sống ở Nam cực hoàn toàn không sống ở Bắc Cực.

Chim cánh cụt có tai không?

Có, chim cánh cụt có tai nhưng không có vành tai mà chỉ có hai lỗ tai nhỏ nằm ẩn dưới lớp lông dày phía sau mắt.

Vì sao chim cánh cụt không thể bay?

Chim cánh cụt không thể bay vì một số lý do sau:

• Cánh tiến hóa thành vây bơi
• Cơ thể nặng nề, thong dài
• Cấu trúc cơ thể tiến hóa phù hợp với cuộc sống dưới nước thay vì bay trên trời

Hình ảnh chim cánh cụt đẹp

Mời các bạn cùng ngắm nhìn bộ sưu tập hình ảnh siêu đáng yêu của những chú chim cánh cụt được chia sẻ bên dưới đây nha. Đảm bảo bạn sẽ không kìm lòng được trước sự dễ thương của loài chim biển không biết bay này cho mà xem.

Hình ảnh một gia đình chim canh cụt hoàng đế siêu đáng yêu.

Những chú chim cánh cụt con siêu dễ thương.

Một chú chim cánh cụt đang trượt trên tuyết.

Một chú chim cánh cụt con siêu đễ thương.

Những chú chim cánh cụt đang nhảy từ tảng băng này qua tảng băng khác.

Những chú chim cánh cụt di chuyển thành 1 hàng thẳng.

Qua bài viết trên, chimcanhdep.com đã chia sẻ chi tiết thông tin về chim cánh cụt - những chú chim nhỏ nhắn đáng yêu với dáng đi lạch bạch nhưng lại có khả năng bơi lội đỉnh cao. Hiện nay, số lượng chim cánh cụt đang ngày càng suy giảm do hiện tượng nóng lên toàn cầu làm băng tan ở hai cực dẫn đến mất môi trường sống của loài chim này. Chính vì vậy hãy cùng chung tay bảo vệ môi trường để bảo vệ con người và các loài sinh vật khác nhé.

Chào tạm biệt và hẹn gặp lại các bạn trong những bài viết khác của chuyên mục Blog để cùng tìm hiểu thêm nhiều loài chim thú vị khác nha.