Chim Bồng chanh - Loài chim xinh đẹp của miền sông nước

Chim bồng chanh (Alcedo atthis) được biết đến với bộ lông sặc sỡ kết hợp giữa màu xanh ngọc và cam cùng hành vi đào hang làm tổ và cách săn mồi độc đáo.

Chim bồng chanh (tên khoa học là Alcedo atthis) hay còn gọi là chim bói cá thường - một loài chim có bộ lông sặc sỡ với sự kết hợp giữa màu xanh ánh ngọc và cam rực rỡ, thường xuất hiện bên các dòng sông, suối. Không chỉ có ngoại hình đẹp mắt mà chúng còn có tập tính săn mồi độc đáo cùng hành vi đào hang làm tổ vô cùng ấn tượng.

Tuy bồng chanh không phổ biến trong giới chim cảnh nhưng nó vẫn được nhiều người yêu thích và đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh thái nước ngọt.

Cùng chim cảnh đẹp tìm hiểu chi tiết hơn về chim bồng chanh từ ngoại hình, tập tính cho đến lý do tại sao chúng không được nuôi làm cảnh nhiều nha!

Thông tin về chim bồng chanh:

Nguồn gốc & phân bố chim bồng chanh

Một chú chim bồng chanh đang đậu trên cành cây.

Chim bồng chanh hay còn gọi là chim bói cá sông, thuộc bộ Sả (Coraciiformes), họ Alcedinidae - một nhóm chim nhỏ chuyên săn bắt cá và các loài thủy sinh khác. Các nghiên cứu khoa học cho rằng, tổ tiên của chim bồng chanh đã xuất hiện cách đây hàng triệu năm trước.

Hiện nay, chim bồng chanh có phạm vi phân bố rất rộng rãi, từ các khu vực châu Âu cho đến châu Á, Nhật Bản và cả một số đảo ở châu Đại Dương. Riêng tại Việt Nam, loài chim này cũng xuất hiện phổ biến tại những vùng có nguồn nước dồi dào như ven sông, hồ, kênh rạch,...

Trong một số nền văn hóa ở châu Á và châu Âu, chim bồng chanh còn được xem là biểu tượng của sự nhanh nhẹn, khéo léo. Bên cạnh đó nó còn đóng vai trò quan trọng trong việc can bằng hệ sinh thái thủy sinh.

Phân loài chim bồng chanh

Hình ảnh phân loài phổ biến nhất của chim bồng chanh - Alcedo atthis atthis.

Hiện nay, chim bồng chanh có tới 7 phân loài được ghi nhận dựa vào sự khác biệt về màu sắc, kích thước và vùng phân bố. Cụ thể như sau:

Nhìn chung thì các phân loài bồng chanh ở vùng nhiệt đới sẽ có màu sắc sặc sỡ, sáng hơn vùng ôn đới. Kích thước phân loài phương Bắc sẽ lớn hơn so với loài ở phương Nam.

Ngoại hình chim bồng chanh (chim bói cá)

Vẻ ngoài rực rỡ của một chú chim bồng chanh (bói cá thường)

Mặc dù có nhiều phana loài khác nhau nhưng tổng thể chim bồng chan vẫn có một số đặc điểm chung về ngoại hình. Cụ thể như sau:

Kích thước và thân hình:

• Chiều dài: 16 - 17 cm (tính cả đuôi)
• Chiều dài sải cánh: Khoảng 25 cm
• Trọng lượng: 30 - 45g
• Thân hình: Mập mạp, đầu thường lớn hơn thân trông rất đáng yêu.

Màu sắc lông:

Tổng thể bộ lông có ánh kim khi phản chiếu dưới ánh sáng, trông rất độc đáo và bắt mắt.

• Phần lông ở lưng, đầu và cánh có màu xanh ngọc lam ánh kim.
• Ngực và bụng thường có màu cam sáng hoặc cam hơi nâu.
• Cổ họng có màu trắng
• Phía trên chóp đầu có một phần lông hơi xù, có thể dựng đứng lên.
• Mỏ chim rất dài, nhọn, màu đen tuyền ở chim trống và đỏ thẫm ở chim mái.
• Chân ngắn, nhỏ, có ,màu đỏ cam.

Đặc điểm khác:

• Mắt to, sáng, màu đen, có thể quan sát rất tốt
• Cánh tròn, ngắn
• Đuôi ngắn, ít khi xòe rộng ra.

Phân biệt bồng chanh trống và bồng chanh mái:

• Tổng thể chúng có màu sắc tương đòng nhau, chỉ có khác biệt duy nhất ở màu mỏ, chim trống có mỏ màu đen tuyền trong khi đó chim mái có mỏ dưới màu đỏ nhạt hoặc đỏ thẫm.

Tập tính chim bồng chanh (chim bói cá)

Một chú chim bồng chanh đang bay lên khỏi mặt nước cùng chiến lợi phẩm.

Ngay bên dưới đây là những tập tính, hành vi đặc trưng chỉ có ở chim bồng chanh, mời các bạn cùng tìm hiểu thêm để xem tại sao loài chim này lại được mệnh danh là “sát thủ săn mồi dưới nước” nha.

Tập tính săn mồi độc đáo

Bồng chanh là loài chim ăn thịt, chủ yếu là các loài tôm, cá nhỏ, côn trùng thủy sinh và cả nòng nọc, sâu bọ. Chúng có cách săn mồi vô cùng độc đáo, cụ thể như sau:

• Bồng chanh đậu trên cành cây gần mặt nước sau đó dùng đôi mắt tinh anh của mình để quan sát, tìm kiếm con mồi.
• Sau khi phát hiện con mồi, chim sẽ lao xuống nước với tốc độ như tên bắn để tóm gọn con mồi bằng chiếc mỏ dài, nhọn của mình.
• Sau khi bắt được cá hoặc con mồi, chim sẽ ngay lập tức quay lại cành cây đập hoặc tác động để con mồi chết đi rồi mới bắt đầu nuốt vào bụng.

Tập tính sinh sống

Chim bồng chanh thích sống đơn độc hoặc theo cặp và rất hiếm khi nào tụ tập thành từng đàn lớn. Chúng cũng có tính lãnh thổ rõ ràng, mỗi cá thể sẽ kiểm soát một đoạn sông, kênh hoặc khu vực kiếm ăn nhất định và tuyệt đối không cho con khác xâm phạm.

Loài chim này cũng có thể di cư ngắn hạn khi môi trường nước cạn hoặc vào mùa đông, chúng sẽ di chuyển đến nơi có nguồn nước dồi dào hơn, ấm áp hơn.

Tập tính sinh sản

Mùa sinh sản của chim bồng chanh thường rơi vào từ tháng 3 đến tháng 7 ở vùng ôn đới. còn tại Việt Nam thì có thể sớm hơn một chút.

Chúng không làm tổ bằng cành cây, lá như các loài chim khác mà đào một hang nhỏ ở bờ đất gần sông, suối.

Cả chim trống và mái cùng nhau đào tổ, tổ dài từ 40 - 90 cm, mỗi lứa chim mái đẻ từ 5 - 7 trứng, sau đó chúng sẽ ấp trứng từ 19 - 21 ngày.

Chim non sẽ được chăm sóc cẩn thận và rời tổ sau 3 - 4 tuần để bắt đầu cuộc sống tự lập.

Một số tập tính đặc biệt khác

Ngoài những tập tính trên, bồng chanh còn có rất nhiều hành vi, tập tính đặc biệt khác phản ánh lối sống của mình, chẳng hạn như sau:

• Có khả năng nhìn xuyên nước nhờ mắt có cấu tạo đặc biệt, giúp xác định chính xác vị trí con mồi dưới mặt nước.
• Bay cực nhanh và quan sát mặt nước tốt để phát hiện con mồi.
• Có tính cảnh giác cao độ, dễ hoảng sợ và giật mình bởi tiếng động lạ

Chim bồng chanh (bói cá) có được nuôi làm cảnh không?

Chim bồng chanh đã quen với môi trường sống hoang dã.

Mặc dù có ngoại hình đẹp mắt cùng nhiều tập tính thú vị nhưng chim bồng chanh không phổ biến để nuôi làm cảnh vì nó rất khó và kén người chơi. Cụ thể như sau:

Kén chọn thức ăn

Như đã chia sẻ, bồng chanh (bói cá) chỉ ăn thức ăn tươi sống như cá con, tôm, sâu nước,...và hoàn toàn không ăn cám, thức ăn khô như các loài chim cảnh thông thường cho nên việc chuẩn bị thức ăn cho chúng đã là một điều khó khăn và mất thời gian.

Tập tính hoang dã, khó thuần

Chim bồng chanh rất nhát người, dễ giật mình, hoảng loạn và cực kỳ khó thuần hóa. Cho nên khi bị nuôi nhốt chúng có thể sẽ bị stress, bỏ ăn dẫn đến chết.

Cần có một không gian nước sạch

Bồng chanh là loài chim chuyên kiếm ăn, săn mồi bên sông cho nên nếu nuôi nhân tạo bạn cùng cần phải có một bể cá nhỏ hoặc hồ nước để chim có thể thực hiện hành vi bắt mồi tự nhiên.

Vấn đề liên quan đến pháp lý và đạo đức

Ở một số quốc gia trên thế giới, bồng chanh là loài chim hoang dã được bảo vệ và không được đánh bắt, nuôi nhốt tùy tiện mà không có giấy phép.

Riêng tại Việt Nam, chúng không nằm trong danh sách cấm nhưng rất khó để đảm bảo một môi trường sống phù hợp cho chúng khi nuôi nhốt cho nên bạn cần cân nhắc nhé.

Tóm lại, chim bồng chanh có thể nuôi làm chim cảnh, nhưng rất kén chọn người chơi vì khó chăm sóc, khó thuần và đòi hỏi chất lượng sống cao. Cho nên bạn hãy lựa chọn các loài chim cảnh khác để thử sức thay vì chọn bồng chanh nha!

Hình ảnh chim bồng chanh đẹp, ấn tượng

Mời các bạn cùng chiêm ngưỡng một bộ sưu tập hình ảnh chim bồng chanh (bói cá thường) đẹp, ấn tượng nhất với màu sắc sặc sỡ cùng các tư thế săn mồi độc đáo hiếm thấy nha.

Một chú chim bồng chanh đang ngậm chiến lợi phẩm là một chú cá con trong miệng.

Khoảnh khắc tuyệt đẹp khi chú chim bồng chanh đang bay lên từ dưới mặt nước.

Một chú chim bồng chanh Alcedo atthis taprobana với bộ lông sáng màu.

Chim bồng chanh Alcedo atthis rufidorsa bộ lông màu nâu đỏ khác biệt.

Khoảnh khắc chim bồng chanh đang lao xuống mặt nước.

Hai chú chim bồng chanh đang ở cạnh nhau.

Hình ảnh chim bồng chanh đang sải cánh bay lượn vô cùng đẹp mắt.

Một chú chim bồng chanh đang ăn một con giun đất.

Chim Alcedo atthis bengalensis với phần lông ở lưng có màu xanh đậm hơn.

Qua bài viết trên, chimcanhdep.com đã chia sẻ cho bạn những thông tin liên quan đến chim bồng chanh (chim bói cá sông) - một loài chim nhỏ nhắn nhưng đầy sức hút nhờ vẻ ngoài rực rỡ và những tập tính thú vị. Tuy loài chim này không phù hợp để nuôi làm cảnh cho nên nếu yêu thích chúng thì các bạn hãy cùng chung tay bảo vệ môi trường sống của chúng để có thể giúp bồng chanh tỏa sáng giữa thiên nhiên hoang dã nhé.

Nếu bạn muốn tìm hiểu, chiêm ngưỡng hoặc thu thập thêm nhiều kinh nghiệm nuôi chim cảnh hiệu quả thì đừng bỏ qua các bài viết khác trong chuyên mục Blog của chúng tôi nha. chào tạm biệt và hẹn sớm gặp lại!